Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường) phối hợp cùng Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), với sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao Na Uy và Cơ quan Hợp tác Phát triển Na Uy (NORAD) đã phát động Cuộc thi ý tưởng sáng tạo chống rác thải nhựa tại 4 nước ASEAN (Việt Nam, Thái Lan, In-đô-nê-xia và Phi-lip-pin) trong khuôn khổ Dự án Thử thách sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa (EPPIC).
Dự án nhằm mục đích: (1) Tìm kiếm, nuôi dưỡng và nhân rộng các ý tưởng sáng tạo để giảm thiểu rác thải nhựa đại dương và (2) Hỗ trợ, tăng cường năng lực cho Việt Nam trong triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế nhằm phòng chống ô nhiễm rác thải nhựa đại dương. Giai đoạn đầu của dự án –EPPIC 2020 – hướng tới tìm kiếm các giải pháp cho vấn đề ô nhiễm nhựa tại vịnh Hạ Long (Việt Nam) và Đảo Samui (Thái Lan); và giai đoạn thứ hai – EPPIC 2021 – hướng tới giải quyết các vấn đề liên quan đến rác thải nhựa tại Indonesia và Philippines.
Chính thức được công bố vào tháng 06 năm 2020, EPPIC đáp ứng hai nhóm nhiệm vụ lớn của Kế hoạch hành động quốc gia về Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương theo Quyết định 1746/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành vào ngày 04/12/2019 bao gồm các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Bên cạnh đó, Dự án cũng góp phần khẳng định vai trò của Việt Nam trong việc tích cực tham gia đề xuất và thực hiện các sáng kiến hợp tác trong khu vực ASEAN, đặc biệt trong vấn đề giải quyết ô nhiễm nhựa đại dương, thực hiện Nghị quyết số 26/NQ-CP và Chỉ thị số 33/CT-TTg.
Chỉ chưa đầy hai tháng kể từ khi phát động, Ban Tổ chức EPPIC 2020 đã nhận được 159 hồ sơ đăng ký từ sáu quốc gia ASEAN. Các giải pháp dự thi đa dạng từ việc giáo dục và nâng cao nhận thức cho công chúng về vấn đề ô nhiễm nhựa, thu gom và dọn dẹp rác cho đến các mô hình giúp giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế nhựa, các sản phẩm mới thay thế đồ nhựa sử dụng một lần.
Ban giám khảo của EPPIC 2020 gồm 07 người: 04 Giám khảo từ các tổ chức quốc tế (Bà Regula Schegg, Giám đốc điều hành Quỹ Đại dương – Circulate Capital, Ocean Fund; Bà Kari Synnøve Johansen, Cố vấn cao cấp – Cơ quan Hợp tác Phát triển Na Uy (Norad); Ông Giulio Quaggiotto, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo khu vực Châu Á - Thái Bình Dương - Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP); Bà Sara Wingstrand, Phụ trách nền kinh tế nhựa mới – Quỹ Ellen MacArthur Foundation), 02 Giám khảo từ 02 địa phương (Ông Hoàng Việt Dũng, Chi cục trưởng – Chi cục Biển và Hải đảo tỉnh Quảng Ninh; Bà Supinya Srithongkul, Cố vấn Thị trưởng – Thành phố Đảo Samui, tỉnh Surat Thani, Thái Lan và Ông Nguyễn Lê Tuấn, Viện trưởng – Viện nghiên cứu biển và hải đảo, Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam.
Ông Nguyễn Lê Tuấn, Viện trưởng Viện nghiên cứu biển và hải đảo, VASI – thành viên ban giám khảo cuộc thi EPPIC 2020
Từ các sáng kiến gửi về tham dự cuộc thi, 14 giải pháp xuất sắc nhất đã được chọn lựa để tham gia vào chương trình đào tạo ươm mầm do UNDP Impact Aim, cơ quan thúc đẩy tác động tích cực của các công ty khởi nghiệp địa phương, và Chương trình tăng tốc khởi nghiệp của Thung lũng Silicon Việt Nam (VSV), thực hiện, từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2020. Trong ba tháng này, các đội đã được tập huấn các kĩ năng cần thiết và tham gia chuyến khảo sát thực địa đến Vịnh Hạ Long, Việt Nam và Đảo Samui, Thái Lan để hiểu hơn tình hình rác thải nhựa tại các địa phương, cũng như tiếp xúc, gặp gỡ với các đối tác, khách hàng tiềm năng. Khoá đào tạo này nhằm giúp các đội hoàn thiện giải pháp của mình cho phù hợp với tình hình địa phương và chuẩn bị thật tốt cho Vòng Chung kết.
Các đội chung kết trong chuyến khảo sát thực địa tại Vịnh Hạ Long và Koh Samui
Vòng Chung kết và Lễ trao giải Cuộc thi ý tưởng sáng tạo chống rác thải nhựa EPPIC 2020 sẽ diễn ra vào ngày 26 tháng 01 năm 2021, được truyền hình trực tiếp trên mạng xã hội của UNDP. Tại Vòng Chung kết, 14 đội thi sẽ tham gia tranh biện và thuyết phục Ban Giám khảo để có cơ hội trở thành một trong bốn đội chiến thắng chung cuộc. Mỗi đội thắng cuộc sẽ được nhận khoản vốn khởi nghiệp lên tới 18.000 USD mà không phải góp vốn cổ phần, cũng như được tham gia thêm chương trình tăng tốc tác động trong 09 tháng và có cơ hội kết nối với các doanh nghiệp đầu tư tác động và các doanh nghiệp phát triển chủ chốt khác trong khu vực ASEAN, để hiện thực hóa và nhân rộng các ý tưởng, giải pháp giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa đại dương. Sự kiện sẽ có sự góp mặt của các đại diện các bộ, ban, ngành của Việt Nam và Thái Lan, đại diện UNDP, các tổ chức quốc tế, tổ chức phát triển, nhà đầu tư...
“Nhựa đang huỷ hoại môi trường biển và làm ô nhiễm Trái Đất. Giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa cần sự hợp tác giữa các quốc gia, và sáng kiến, giải pháp kết nối chính phủ, người dân và doanh nghiệp ở cấp độ địa phương, quốc gia, khu vực và quốc tế.” – Bà Caitlin Wiesen, Trưởng đại diện thường trú UNDP Việt Nam nhấn mạnh. Bà cũng chia sẻ, UNDP Việt Nam luôn tự hào được đồng hành cùng Chính phủ Na Uy, Việt Nam, Thái Lan, Indonesia và Philippines, để thúc đẩy các giải pháp sáng tạo nhằm giải quyết thử thách ô nhiễm nhựa tại địa phương ở các quốc gia khu vực ASEAN.
Bà Caitlin Wiesen, Trưởng Đại diện thường trú UNDP Việt Nam, tại Lễ công bố cuộc thi EPPIC tại Hà Nội
Thông tin chi tiết, vui lòng truy cập website của Dự án tại plasticchallenge.undp.org.vn/vi/ hoặc tại trang Facebook Ocean or Plastic? Để biết thêm thông tin về 14 đội tham gia Vòng Chung kết Cuộc thi ý tưởng sáng tạo chống rác thải nhựa EPPIC 2020, vui lòng xem tại plasticchallenge.undp.org.vn/vi/eppic-2020-14-finalists/